Το ΕΜΠ ανεβαίνει στις παγκόσμιες κατατάξεις, αλλά ποιος είναι ο λόγος;
Το ΕΜΠ όντας πρώτο μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων έχει μια σταδιακά ανοδική πορεία και στις κατατάξεις των πανεπιστημίων παγκοσμίως, φτάνοντας φέτος τη θέση 321 στον κόσμο, όμως από τους δείκτες φαίνεται ότι δεν είναι το ΕΜΠ ο λόγος.
Ευχάριστα πράγματα, αλλά με μια σημαντική σημείωση, αν θέλουμε να δούμε τι οδηγεί την άνοδο αυτή. Η ανάλυση δείχνει ότι οι δύο δείκτες με την μεγαλύτερη διαφορά από όλους του υπόλοιπους είναι οι διεθνείς αναφορές σε επιστημονικές δημοσιεύσεις των καθηγητών (76) και το διεθνές ερευνητικό δίκτυο (72.7). Αυτοί είναι οι δύο δείκτες που αφορούν στην έρευνα στο ΕΜΠ, δηλαδή το πόσο σημαντικό/δημοφιλές είναι το αποτέλεσμα της έρευνας και το πόσο συμμετέχει το πανεπιστήμιο σε διεθνείς ερευνητικές συνεργασίες. Δηλαδή η θέση που πετυχαίνει το ΕΜΠ οφείλεται κατά βάση στην έρευνα.
Γιατί συμβαίνει, λοιπόν, αυτό και όλοι οι υπόλοιποι δείκτες είναι τόσο πιο χαμηλά; Η προσωπική μου εμπειρία από τα 18 χρόνια συμμετοχής στην έρευνα σε όλα τα επίπεδά της συνεργαζόμενος με το ΕΜΠ ίσως βοηθήσει.
Η επιστημονική έρευνα εκτελείται από τους ίδιους τους ερευνητές σχεδόν εντελώς ανεξάρτητα από το πανεπιστήμιο ή το υπουργείο Παιδείας. Μέλη ΔΕΠ, ελάχιστο ερευνητικό προσωπικό και κατά βάση εξωτερικοί ερευνητικοί συνεργάτες εξασφαλίζουν χρηματοδότηση έπειτα από σκληρές διαγωνιστικές διαδικασίες και σχεδόν πάντα απευθείας από την ΕΕ. Η αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού γίνεται από αυτά τα κονδύλια, και από αυτά πληρώνονται αποκλειστικά για τον χρόνο τους και οι ερευνητές που δουλεύουν σε αυτές τις πανευρωπαϊκές συνεργασίες. Το πανεπιστήμιο παίρνει ένα μερίδιο 15% από τον προϋπολογισμό και μπορεί μία φορά κάθε 3–4 χρόνια να δώσει τη δυνατότητα να αγοραστεί κάποιος server ή 3–4 laptop, αλλά επειδή η διαδικασία θέλει κάπου 1.5 χρόνο, μέχρι να παραληφθούν, έχουν ήδη παλιώσει. Είναι έτσι κι αλλιώς λίγα σε σχέση με τις ανάγκες που καλύπτονται απευθείας. Παρόμοια είναι η εικόνα και στο ΕΚΠΑ και σε μερικά ακόμα από τα μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας.
Με άλλα λόγια, η πιο σωστή στρατηγικά κίνηση που έχει κάνει το υπουργείο ήταν να αφήσει λίγη ελευθερία να τρέχουν την έρευνα οι ερευνητές. Ακόμα και χωρίς την υποστήριξη του κράτους, με το ΕΜΠ συνεργάζονται πολλοί από τους καλύτερους επιστήμονες της μηχανικής στην Ελλάδα. Αυτοί φέρνουν σημαντικά αποτελέσματα για λογαριασμό του και έπειτα, το πανεπιστήμιο ή το κράτος προσποιούνται ότι συνέβαλαν στην επίτευξή τους με την ηθική τους υποστήριξη και τα χειροκροτήματα.
Με άλλα λόγια, σίγουρα δε γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά φανταστείτε να αποφασίσει το ελληνικό πανεπιστήμιο και το κράτος να ποντάρουν στους ερευνητές της χώρας, ένα άλογο που εμφανώς κερδίζει. Τι θα μπορούσαμε να πετύχουμε και στον ακαδημαϊκό χώρο (όχι μόνο την έρευνα, αλλά και τη διδασκαλία), αλλά και στον χώρο της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας;
Αλλά τι να κάνουμε; Αν και μέχρι να το αποφασίσει, δείχνουμε ότι μπορούμε και μόνοι μας.
